เพลงโคราช

คนโคราชมีวัฒนธรรมและเอกลักษณ์ของตัวเองที่ไม่มีใครเหมือน ทั้งในเรื่องของภาษาและการละเล่นพื้นเมือง โดยเฉพาะ “เพลงโคราช” ซึ่งเป็นวัฒนธรรมเก่าแก่ที่มีมาตั้งแต่นมนานและทุกวันนี้ยังมีการร้องเพลงโคราชในงานพิธีต่างๆ อยู่ตลอดไม่ว่าจะเป็นงานบุญ งานบวช ฯลฯ

เพลงโคราชต่างจากศิลปินเพลงแขนงอื่นๆ ตรงที่ไม่มีเสียงดนตรี แต่การขับร้องเพลงโคราชจะอาศัยการให้จังหวะกันเอง ลักษณะของเพลงโคราชเป็นการร้องโต้ตอบกัน คนขับร้องประกอบด้วยชาย 2 คน หญิง 2 คนออกมาร้องเพลงเกี่ยวกับเรื่องราวต่างๆ ตอบโต้กันทั้งแบบเสียดสี เปรียบเปรยให้คติทางโลกและทางธรรม

ถ้าเป็นศิลปินรุ่นเก๋าจะสามารถร้องแบบด้นกลอนสดได้เลย แต่ถ้ารุ่นใหม่ต้องอาศัยบทร้อง ลักษณะของเพลงโคราชคล้ายๆ กับ “ลำตัด” โดยจุดเริ่มต้นของเพลงโคราชเริ่มจากคำพูดสั้นๆ ที่มีความคล้องจองกัน ในสมัยก่อนเริ่มจากเพลงสั้นเป็นคู่ 2 แล้วไล่มาเป็นคู่ 4 คู่ 6 จนถึงปัจจุบันร้องกันในแบบของกลอนแปด

หากมาถึงโคราชแล้วอยากฟังเพลงโคราชไม่จำเป็นต้องรอให้มีงานบุญ เพราะมีเวทีสำหรับเพลงโคราชแก้บนจัดแสดงทุกวันบริเวณซอยหน้าสถานธานุบาล 3 ตรงข้ามอนุสาวรีย์ย่าโม หากใครมาบนบานศาลกล่าวใดๆ แล้วได้สำเร็จตามประสงค์ก็จะต้องมาถวายเพลงโคราชแก่คุณย่าโม

คนเฒ่าคนแก่เล่าสืบต่อกันว่าคุณย่าโมชื่นชอบเพลงโคราชมาตั้งแต่สมัยที่มีการจัดงานฉลองชัยชนะในการรบทัพจับศึกต่อลาวเมื่อ พ.ศ.2369 ทำให้คนโคราชที่มาบนบานต่อคุณย่าโมมักจะบนถวายเพลงโคราชมาตลอด